Agencja Interaktywna

TKS

http://www.republika.pl/szymonkot/TKS.jpg

http://www.republika.pl/szymonkot/TKS_2.jpg POPRAWIONE CIENIE

Co to jest tankietka i krĂłtki rys historyczny - czyli jak powstaÂł maÂły czoÂłg porucznika Grubera

MaÂłe wozy pancerne, znane jako tankietki TK i TKS to specyficzny rozdziaÂł w historii Polskiej broni pancernej. We wrzeÂśniu 1939 roku, te pojazdy byÂły jednymi z najliczniej reprezentowanych w armii polskiej. OkreÂślani je ogĂłlnie mianem "TekĂłw" lub "TekaesĂłw". Poprawniejsza nazwa brzmi maÂły czoÂłg bezwieÂżowy, lub przyjĂŞta przed II WojnÂą ÂŚwiatowÂą do terminologii WP nazwa czoÂłg rozpoznawczy.

Prace nad TKS i TK pozwoliÂły polskim naukowcom i technikom uzyskaĂŚ doÂświadczenie nad projektowaniem i budowÂą pojazdĂłw pancernych.

A poczÂątki byÂły takie: w latach 20 dwaj Anglicy I.Carden i V.Loyd zbudowali pierwszÂą tankietkĂŞ i udoskonalali ja caÂły czas, potem ich firma zostaÂła przejĂŞta przez Vickersa. Polska zainteresowana rozbudowÂą wojsk pancernych zamĂłwiÂła kilka sztuk (ÂźrĂłdÂła majÂą rozbieÂżnoÂśĂŚ, do 1 sztuki do 20) i prawa licencyjne. Pojazdy przeszÂły testy w Polsce i okazaÂło siĂŞ, Âże koncepcja posiadania tankietek w armii, moÂże byĂŚ sÂłuszna. WadÂą tankietek Carden-Loyd byÂło niefortunnie skonstruowane zawieszenie, jazda w terenie wywoÂływaÂła chorobĂŞ morskÂą spowodowanÂą zbytnim bujaniem siĂŞ nadwozia. Biuro Konstrukcyjne Broni Pancernych Wojskowego Instytutu BadaĂą InÂżynierii (BKBr.Panc.WIBI) podjĂŞÂło siĂŞ zaprojektowania nowego pojazdu zgodnego z koncepcjÂą tankietki. PowstaÂły dwa prototypy TK-1 i TK-2 (rĂłÂżniÂące siĂŞ usytuowaniem silnika, ukÂłady chÂłodzenia i gÂąsienicami.

Po prĂłbach fabrycznych i poligonowych zatwierdzono do produkcji. ZamĂłwiono 300 wozĂłw TK-3 (prototyp powstaÂł po badaniach TK-1 i TK-2).

TKS byÂł poprawionym modelem TK-3, z przeprojektowanym zawieszeniem, zmienionym uzbrojeniem, pogrubionym pancerzem i zmienionymi niektĂłrymi kÂątami nachylenia pÂłyt pancerze.

OprĂłcz tego powstaÂło kilka odmian rĂłÂżnych pojazdĂłw opartych na konstrukcji TK-3/TKS jak

-dziaÂło samobieÂżne TKS-D (oparte na TKS)
-tankietka TKW, czyli tankietka z wieÂżÂą czoÂłgowÂą
-ciÂągnik artyleryjski C2P
-dziaÂło samobieÂżne TKD (oparte na TK-3)

Ze wzglĂŞdu na zuÂżywanie siĂŞ, zaprojektowano dla TekaesĂłw podwozia samochodowe. Tankietka wjeÂżdÂżaÂła na nie, rozpinano lewÂą i prawÂą gÂąsienice i podpinano poprzez ÂłaĂącuchy napĂŞdowe do podwozia. co pozwalaÂło na napĂŞd przez tankietkĂŞ. Dodatkowe urzÂądzenie umoÂżliwiaÂło skrĂŞcanie poprzez ukÂład skrĂŞtny tankietki.

Podobnie zbudowano podwozie kolejowe, ktĂłre umoÂżliwiaÂło tankietce poruszanie siĂŞ po szynach. Czas wjazdu/zjazdu z podwozia i podpiĂŞcia napĂŞdu wynosiÂł ok. 3 minut. Takie tankietki wchodziÂły w skÂład pociÂągĂłw pancernych w zestawie z czoÂłgiem FT-17. WyglÂądaÂło to tak, Âże na pierwszym podwoziu (prowadnicy) jechaÂł TKS, potem byÂła prowadnica z FT-17 w roli ciĂŞÂższej artylerii i znĂłw prowadnica z TKS. Szybkie zjazdy TKSa z prowadnic umoÂżliwiaÂły prowadzenie rozpoznania.

Opis budowy tankietki:

KadÂłub pancerny byÂł wykonany z blach pancernych o gruboÂści 4-8 mm. PÂłyty mocowano do szkieletu z ksztaÂłtownikĂłw nitami. WewnÂątrz kadÂłuba no Âśrodku staÂł zamocowany na ÂłoÂżu silnik Forda. Po prawej (patrzÂąc od tyÂłu) znajdowaÂło sie stanowisko dowĂłdcy i jednoczeÂśnie strzelca, a po lewej stanowisko mechanika-kierowcy. Do czoÂłgu wchodzono poprzez dwa wÂłazy umieszczone w stropie kadÂłuba. Jako uzbrojenie TK-3 miaÂły 1 KM 7,62mm wz 25, a TKS taki sam KM lub w odmianie dziaÂłko 20mm wz. 38 (taki pojazd przedstawia rendering).

Podwozie skÂładaÂło siĂŞ z dwĂłch taÂśm gÂąsienic o stalowych ogniwach z dwoma grzbietami, 8 kĂłÂł noÂśnych z gumowymi bandaÂżami, kĂłÂł napĂŞdowych z wieĂącem zĂŞbatym (umieszczonych z przodu) i kĂłÂł napinajÂących z tyÂłu oraz 8 kĂłÂł maÂłej Âśrednicy podtrzymujÂących gÂąsienice. KoÂła noÂśne zblokowane po dwa na maÂłej ramie wyposaÂżonej w resory sprĂŞÂżynowe, byÂły ÂłÂączone w pary rĂłwnieÂż za poÂśrednictwem resorĂłw sprĂŞÂżynowych i dopiero do kadÂłuba. Tak wiec kaÂżda strona tankietki miaÂła dwa niezaleÂżnie zawieszone wĂłzki po dwa koÂła noÂśne, poÂłÂączone wspĂłlnym wiĂŞkszym resorem.

Wymiary i podstawowe parametry techniczne (TKS):

ZaÂłoga: 2 osoby
Masa: 2,65 t

Wymiary

DÂługoÂśĂŚ: 256 cm
SzerokoÂśĂŚ: 176 cm
WysokoÂśĂŚ: 133 cm
PrzeÂświt: 33 cm

Uzbrojenie:
1 KM 7,62mm wz 25 lub dziaÂłko 20 mm FK wz. 38 (zaleÂżnie od wersji) z 250 sztuk amunicji.

Pancerz:
Z pÂłyt walcowanych ÂłÂączony nitami o gruboÂści 8-10 mm

Silnik:
GaÂźnikowy, 4-suwowy, rzĂŞdowa "szĂłstka" Polski Fiat 122 AC o pojemnoÂści skokowej 2592 cm3, mocy maksymalnej 40 KM przy 2600 obrotach na minutĂŞ.

Paliwo:
Benzyna, pojemnoÂśĂŚ zbiornika ok. 60 litrĂłw,

ZuÂżycie paliwa:
38l/100km pod drodze
70l/100km w terenie

Nacisk na grunt: 0,425 kG/cm2
PromieĂą skrĂŞtu : 2m
PrĂŞdkoÂśĂŚ maksymalna na drodze: 40 km/h
ZasiĂŞg na drodze/w terenie: 180km/110km

Pokonywanie przeszkĂłd:

Wzniesienia: 35-38 stopni
Rowy o szerokoÂści: 100-110 cm
Brody o gÂłĂŞbokoÂści: 50 cm

CiekawostkÂą jest zastosowanie na tankietkach i czoÂłgach 7TP peryskopu odwracalnego konstrukcji kpt. Gudlacha. Peryskop ten byÂł rewelacja na skalĂŞ ÂświatowÂą. ZostaÂł opatentowany i po dziÂś dzieĂą ma zastosowanie w czoÂłgach i wozach pancernych. ZaletÂą jest prostota konstrukcji i to, Âże po opuszczeniu pryzmatycznej nakÂładki, pozwala na obserwacjĂŞ tylnej pĂłÂłsfery, bez koniecznoÂści obracania peryskopu, po podniesieniu nakÂładki, moÂżna obserwowaĂŚ przedniÂą pĂłÂłsferĂŞ.

UÂżycie bojowe tankietek:

Zgodnie z przyjĂŞtÂą organizacjÂą wojsk tankietki miaÂły peÂłniĂŚ funkcje rozpoznawcze. Przydzielane byÂły jednostkom piechoty i pociÂągom pancernym. Tankietki TKS z dziaÂłkiem 20mm z pociskami przeciwpancernymi, byÂły pierwszymi niszczycielami czoÂłgĂłw uÂżytymi w II Wojnie ÂŚwiatowej. Ciekawe porĂłwnanie walk tankietek z niemieckimi PzKpfw 1 napisaÂł J.Magnuski w ksiÂąÂżce "Karaluchy przeciwko panzerom". Uzbrojenie byÂło porĂłwnywalne, z tym Âże PzKpfw 1 miaÂł w podstawowym wyposaÂżeniu KM MG 13, lub automatyczne dziaÂłko 20 mm EW, a TKS przeciwpancerne dziaÂłko 20 mm. MaÂła wysokoÂśĂŚ TKSa pozwalaÂła na skryte podejÂście do nieprzyjaciela, a na poczÂątku wojny TKS byÂł rĂłwnorzĂŞdnym przeciwnikiem dla PzKpfw 1. Nad BzurÂą tankietki unieruchomiÂły kilka czoÂłgĂłw niemieckich, pod Brochowem szwadron TKS unieruchomiÂł 3 czoÂłgi niemieckie swoimi dziaÂłkami 20mm FK. Podczas odwrotu na WarszawĂŞ poprzez PuszczĂŞ KampinoskÂą, tankietki zdoÂłaÂły unieruchomiĂŚ 3 czoÂłgi typu LT-35, mimo, Âże te waÂżyÂły ok. 11 ton i miaÂły pancerz dochodzÂący do 25 mm, a uzbrojone byÂły w dziaÂłko 37 mm.

Tankietki przezbrojone na niszczycieli czoÂłgĂłw dobrze zdaÂły egzamin we wrzeÂśniu 1939 roku. Niemieccy pancerniacy chwalili tankietki za szybkoÂśĂŚ i zwrotnoÂśĂŚ i za to "Âże takiego karalucha ciĂŞÂżko trafiĂŚ", rĂłwnieÂż uzbrojenie ppanc dawaÂł siĂŞ Niemcom we znaki. Niestety polska armia miaÂła wtedy ok. 20 tankietek przezbrojonych w dziaÂłko 20 mm. DoÂświadczeni we wrzeÂśniu Niemcy wzmocnili pancerze w swoich czoÂłgach, a te ktĂłre ruszaÂły juÂż na front zachodni dostaÂły dodatkowe pÂłyty pancerne.

Na salonie w Kielcach furorĂŞ wywoÂłaÂła odrestaurowana przez URSUSA (ktĂłry produkowaÂł przed II WÂŚ tankietki) tankietka, ktĂłrÂą otrzymano do SzwedĂłw. Tankietka trafiÂła do Norwegii jako niemiecka zdobycz wojenna, a po wojnie sÂłuÂżyÂła rolnikowi jako ciÂągnik. Po pewnym czasie i przerĂłbkach tankietka trafiÂła w odstawkĂŞ. Pojazdem tym zainteresowaÂł siĂŞ kolekcjoner militariĂłw i tak trafiÂła do Szwedzkiego Muzeum w Axvall. Szwedzi nie przywiÂązywali do niego wagi, mimo, Âże drugi taki egzemplarz ma tylko Kubinka. Od lat 90 trwaÂły prĂłby pozyskania TKS do polskiego muzeum. W 2003 roku podpisano stosowne umowy i tankietka trafiÂła do Polski. Stan byÂł Âśredni dobry, odsÂłoniĂŞta z pÂłyt pancernych wanna byÂła mocno skorodowana, ukÂład jezdny zachowaÂł siĂŞ dobrze, gorzej byÂło z silnikiem i byÂły braki w jego osprzĂŞcie. Muzeum Wojska Polskiego nie dysponowaÂło moÂżliwoÂściami renowacji tankietki wiec przekazaÂło jÂą URSUSOWI jednoczeÂśnie proszÂąc kolekcjonerĂłw i hobbystĂłw o przekazywanie jakichkolwiek czĂŞÂści tankietek, mogÂących pomĂłc w renowacji. RenowacjÂą zajÂąÂł sie spadkobierca Smile

czyli URSUS. Brakuje jeszcze sprawnego silnika, ale reszta jest odrestaurowana i wywoÂłaÂła spore zainteresowanie na Targach Zbrojeniowych w Kielcach. Przy inscenizacji bitwy nad BzurÂą, byÂł tez egzemplarz tankietki, ale z nieoryginalnym silnikiem prywatnego kolekcjonera.

PS:CoÂś o samym modelu. Robiony na moim ulubionym Rhinocerosie 3D, ale teraz juÂż w wersji 3.0 i renderowany we Flamingo 1.1. Modelik to 1335 mesh, 674 powierzchnie, 32 poli-powierzchnie, 583 krzywe i 3 ÂźrĂłdÂła ÂświatÂła. Pierwszy raz bawiÂłem siĂŞ w rendering we Flamingo, wiĂŞc muszĂŞ jeszcze ciutkĂŞ popoprawiaĂŚ ÂźrĂłdÂła ÂświatÂła, bo kamuflaÂż wydaje siĂŞ lekko cukierkowaty i gÂłĂłwne resory wĂłzkĂłw sÂą za ciemne:) no i otoczenie czoÂłgu z dwoma kwitnÂącymi jabÂłoniami takie bajkowe, ale to dlatego, Âże teÂż renderowane na Flamnigo, bo na Vue'D Espricie nie chciaÂł mi siĂŞ wygenerowaĂŚ Âładny krajobraz Smile

NastĂŞpny bohater to bĂŞdzie najprawdopodobniej czoÂłg poÂścigowy koÂłowo-gÂąsienicowy (projekt) 10TP, albo projekt czoÂłgu pÂływajÂącego PzInÂż 130.
_________________
Hell Hath No Fury Like A FireFighter

Ochotnicza Straż Pożarna Pilica
www.osp.pilica.com.pl
Śląska Galeria Fotografii Pożarniczej
www.sgfp.com.pl

"rzĂŞdowa "szĂłstka" Polski Fiat 122 AC o pojemnoÂści skokowej 2592 cm3, mocy maksymalnej 40 KM", to jest power... Wink

szymon wÂłÂącz cienie dla wszystkich ÂświateÂł, i/lub daj im wiĂŞcej density, to co widaĂŚ w Âśrodku przez klapkĂŞ kierowcy jest za jasne. Albo wÂłÂącz global illumination, to samo sie zrobi Wink

_________________
No i dobrze, fajna zabawa jest, po co to zamykać

to nie klapka kierowcy tylko jakis wlaz inspekcyjny do ukladu przeniesienia napedu...kierowca siedzi obok dowodcy
_________________
tak to ja nie trafilem w hangar!!! Razz

i nie rozpoznaje Beryla Razz

Pozdrawiam
Plush aka plu-pl
http://public.fotki.com/plushack/

To fakt, Âże widaĂŚ wnĂŞtrze, ale tankietka jest jak wydmuszka, w Âśrodku na razie nie ma nic. Do wstawienia czeka uproszczony silnik, siedzienia, drÂąÂżki sterownicze i reszta. A ze ÂświatÂłami to siĂŞ jeszcze pobawiĂŞ, ale to na noc musze chyba puÂści, bo mi renderowal ok. 2,5h caÂłÂą scenkĂŞ Smile

_________________
Hell Hath No Fury Like A FireFighter

Ochotnicza Straż Pożarna Pilica
www.osp.pilica.com.pl
Śląska Galeria Fotografii Pożarniczej
www.sgfp.com.pl

Plusz ale mi chodzi o klapkĂŞ kierowcy Smile

W tym od napĂŞdu jest ok, jest maÂła przestrzeĂą i wielki otwĂłr przez ktĂłry wpada swiatÂło, ma prawo byĂŚ jasno. a u kierowcy jest duÂżo wiĂŞksze wnĂŞtrze i niewielkie otwory, w Âśrodku powinno byĂŚ praktycznie czarno.
_________________
No i dobrze, fajna zabawa jest, po co to zamykać

wtg szymon. tylko jedna istotna sprawa- czy na wyposaÂżeniu jest bluepoint?

Gość **Dywizjon:** **Nick w LFS:**

dodaÂłbym wiĂŞcej metallglas a ze Âśrodowiska wogĂłÂł zabraÂłbym te odbÂłyski - typowy mat

"CzoÂłgiem" recenzenci Smile

W pierwszym poÂście, jest juÂż druga grafika, z poprawionym oÂświetleniem i cieniami, chyba teraz jest lepsza, choĂŚ nie wiem czy nie przegiÂąÂłem w druga stronĂŞ i tym razem nie jest za ciemna Smile

_________________
Hell Hath No Fury Like A FireFighter

Ochotnicza Straż Pożarna Pilica
www.osp.pilica.com.pl
Śląska Galeria Fotografii Pożarniczej
www.sgfp.com.pl

ProszĂŞ pana kulturka tera jest. Jakby troche jeszcze chciaÂł to by mĂłgÂł te farbkie troche zdrapaĂŚ i kurzem tu i Ăłwdzie sypnÂąĂŚ, bo deczko za nowa jest.

I te jabÂłonie... MoÂże chociaÂż rozmaryn, on taki uÂłaĂąski Smile

_________________
No i dobrze, fajna zabawa jest, po co to zamykać